Nie wiem, czy to kwestia bieżących wydarzeń, czy powód jest inny, ale statystyki pokazują, że najczęściej wpisywanym do wyszukiwarki bloga hasłem jest „molestowanie”. W biblioteczce-apteczce znajdziecie kilka książek na temat złego dotyku. Teraz zebrałam wszystkie w jednym miejscu, żebyście nie musieli szukać. Do niedawna wielu rodziców wychodziło z założenia, że skoro ich dziecka problem wykorzystywania seksualnego nie dotyczy, to podejmowanie tego tematu nie ma sensu. Ostatnio widać dużą zmianę w podejściu do tego problemu. Większość rodziców zdaje sobie sprawę, że ucząc dziecko asertywności w kwestii własnego ciała i zwracając uwagę na zagrożenia, możemy zapobiec problemowi w przyszłości. Otrzymuję maile od osób, które chciałyby poruszyć z dzieckiem ten temat, ale nie potrafią znaleźć właściwych słów, nie chcą dziecka przestraszyć albo boją się niewygodnych pytań. Poniższe tytuły mogą ułatwić taką rozmowę, podpowiedzieć jak rozmawiać, żeby nauczyć dzieci zasad bezpieczeństwa i przygotować na trudne sytuacje, które mogą je spotkać, jednocześnie nie odbierając dzieciom zaufania do ludzi i pozytywnego obrazu świata. Książki „Już nie chcę całusów…”, „Nie lubię łaskotek”, „Moje ciało należy do mnie”, „Zły dotyk. Nie!”, „Tuli tuli, cmok cmok”, „Buziak? Nie!” i „Powiedz komuś” uczą dzieci wyznaczania granic swojej prywatności i intymności i mogą być wykorzystywana do celów profilaktycznych. Natomiast książki „Trzy pytania do dobrej wróżki”, „Pocałunek ślimaka”, „Dziewczynka, która przestała się uśmiechać” polecam jako pozycje terapeutyczne dla dzieci, które były ofiarami molestowania. Temat złego dotyku został też poruszony w książkach „Czy masz jakąś tajemnicę?”, „Dobre i złe sekrety”, „Wstyd i latający śpiwór”, „Moje prawa, ważna sprawa” i „Mam prawo i nie zawaham się go użyć”. A temat ogólnie pojętej asertywności w książkach „Zbyt miła” i „Zgadzam się, albo i nie” i „Grzeczna”. Rozmowy na temat ostrożności w stosunku do obcych może ułatwić „Nie pójdę z nieznajomym”. Już nie chcę całusów! Kasia uczy się mówić NIE, Jana Frey, przekład Ewa Martyna, ilustracje Betina Gotzen-Beck, Wydawnictwo Jedność, Kielce, 2007 r., ISBN: 978-83-7442-533-9; wiek 5+ Na przykładzie różnych scenek rozgrywających się w domu, sklepie czy na basenie sześcioletnia Kasia pokazuje rówieśnikom, że mają prawo do wyznaczania granic cielesnych, w których będą czuły się bezpieczne i do protestowania, kiedy ktoś te granice narusza. Książka pokazuje, że niechciany dotyk to nie tylko dotykanie intymnych części ciała, ale i sadzanie dziecka na kolanach, całowanie w policzek, obejmowanie czy łaskotanie wbrew jego woli, wchodzenie bez pukania do łazienki, a nawet komentarze na temat ciała dziecka, które dziecko krępują. Opowiadanie o Kasi zwraca uwagę rodziców na bardzo istotną kwestię: jeżeli chcemy, żeby nasze dziecko było pewne siebie w relacjach z obcymi i miało odwagę wyrażać niezgodę na niewłaściwe traktowanie, musimy najpierw sami dać mu prawo do odmawiania i szanować w domu ustalone przez dziecko granice. Dziecko, którego rodzice powtarzają, że nikt nie ma prawa go dotykać, jeśli nie ma na to ochoty i nikt nie może go zmuszać do dotykania siebie, a jednocześnie podczas rodzinnych spotkań zmuszają je do „obcałowywania” wszystkich ciotek, na pewno nie nauczy się asertywnej postawy. Nie lubię łaskotek, Marcie Aboff, przekład Elżbieta Zubrzycka, ilustracje Ewa Poklewska-Koziełło, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2004 r., ISBN 978-83-60577-18-9; wiek 3+ Krzyś kocha swojego wujka, ale nie lubi, kiedy wujek go łaskocze. Przed kolejną wizytą wujka chłopiec zastanawia się, co zrobić, żeby uniknąć łaskotek. Może namaluje sobie kropki na twarzy, żeby wujek pomyślał, że ma ospę? A może powie mamie, że jest chory i będzie mógł zostać w swoim pokoju? Z drugiej strony, nie chce żeby wujkowi było przykro, że jego łaskotki są dla Krzysia nieprzyjemne. Może wujek się na niego obrazi? W końcu chłopiec mówi o wszystkim mamie. Przy jej wsparciu zbiera się na odwagę i przeprowadza szczerą rozmowę z wujkiem. Wujek przestaje łaskotać chłopca a ich kontakty, wbrew obawom Krzysia, pozostają nadal dobre. Mały czytelnik dowie się z tej książki, że NIKT nie ma prawa go dotykać, jeżeli sobie tego nie życzy (nawet jeśli jest członkiem rodziny i nawet jeśli są to tylko niewinne łaskotki). Historia Krzysia w bardzo delikatny sposób uczy dziecko, że może samo decydować o swoim ciele. Autorki pokazują, że można rozmawiać o niechcianym dotyku już z dziećmi w wieku przedszkolnym i nie ma potrzeby poruszania przy tym tematu seksu, molestowania czy pedofilii. Zły dotyk NIE!, Delphine Saulière, przekład Anna Skowrońska, ilustracje Bernadette Després, Wydawnictwo Muchomor, Warszawa, 2005 r., ISBN: 83-89774-11-9; Wiek 7+ To poradnik w, lubianej przez dzieci, formie komiksu. Znajdziemy tam pięć historyjek z pięcioma różnymi dziecięcymi bohaterami, którzy spotkali się ze złym dotykiem. Hela została zwabiona do mieszkania sąsiada, który chciał zrobić jej zdjęcia, Tomek opowiada, jak starszy kuzyn, wszedł (bez pozwolenia) do łazienki, kiedy chłopiec się kąpał, Zosia spotkała bibliotekarza, który proponował jej podwiezienie do domu i nie chciał uszanować odmowy, Piotrek opowiada o natarczywym zachowaniu trenera, który próbował chłopca pocałować a Ania opisuje nieprzyjemną sytuację z ojczymem pod nieobecność mamy… Książka w prosty i zrozumiały sposób pokazuje, jakie zachowania wobec dzieci są niedozwolone. To bardzo ważne, ponieważ zdecydowana większość dzieci zakłada, że dorośli nie mogą mieć złych intencji (zwłaszcza jeśli są dla nich mili albo są to osoby znajome) i jest uczona posłuszeństwa wobec starszych. Poszczególne historie nie tylko uświadamiają dzieciom, jakie sytuacje są dla nich niebezpieczne, pokazują też, jak należy w takich sytuacjach reagować. Zawsze pokazany jest przykład nieprawidłowej i prawidłowej reakcji i ich możliwych konsekwencji. Autorzy zachęcają do głośnego wyrażania niezgody na niewłaściwe traktowanie i poinformowania osoby, do której dziecko ma zaufanie, o tym, co się wydarzyło. Na końcu jest słowniczek, który pomaga zrozumieć dzieciom niebezpieczne sytuacje i podpowiada słowa, żeby potrafiły mówić o tym, co je spotkało. Podano też numery telefonów zaufania. Moje ciało należy do mnie!, Gudrun Dittrich, przekład Mirosława Sobolewska, ilustracje Dagmar Geisler, wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa, 2015 r., ISBN 978-83-8069-089-9; wiek 6+ Bohaterka opowiadania, Klara, uczy małych czytelników asertywnych zachowań. Na przykładzie sytuacji z życia codziennego pokazuje dzieciom, że mają prawo przeciwstawić się zbyt wylewnej cioci, zbyt bezpośredniemu sąsiadowi czy namolnemu trenerowi i zawsze powinny powiedzieć dorosłemu, któremu ufają, jeżeli ktoś narusza ich prywatną przestrzeń. Bohaterka zwraca uwagę, że wyznaczanie granic nie dotyczy tylko osób obcych. Dziecko może nie chcieć, żeby sąsiad głaskał je po głowie albo szczypał w policzek a ciotka sadzała siłą na kolanach i obsypywała pocałunkami. Ma prawo zawsze sprzeciwić się, kiedy czyjś dotyk je zawstydza, budzi strach, albo sprawia przykrość. Bardzo ważny jest tu przykład cioci i wujka, ponieważ dzieci często wychodzą z założenia, że jeżeli ktoś jest dorosły a do tego znajomy, to na pewno nie chce ich skrzywdzić a, jak pokazują badania, w 80% przypadków dzieci są molestowane przez członków rodziny i osoby znajome. Powiedz komuś!, Elżbieta Zubrzycka, ilustracje Agnieszka Żelewska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2008 r., ISBN: 978-83-60577-03-05; wiek 4+ Większość dzieci ma zaufanie do dorosłych i jest przekonana, że jeżeli dorosły coś robi, to nie może być w tym nic złego. Książka uczy dzieci odróżniania właściwych zachowań od tych niewłaściwych. Ważne jest też pokazanie dzieciom, że opisane postępowanie dorosłych jest nie tylko niewłaściwe, ale i zabronione i karane. Na każdej stronie znajdziemy krótką i jasną informację, czego dorosłym nie wolno robić i sugestywną ilustrację sytuacji stanowiącej zagrożenie np. Nie wolno obrażać, wyzywać ani wyśmiewać dzieci, Nie wolno zabierać dzieci bez zgody rodziców, Nie wolno przytulać ani całować dzieci, kiedy nie mają na to ochoty, Nie wolno łaskotać dzieci, kiedy mówią: przestań! Nie wolno fotografować rozebranych dzieci, Nie wolno milczeć kiedy dzieciom dzieje im się krzywda, Nie wolno nie wierzyć dzieciom, które się skarżą, że są krzywdzone. Autorzy podkreślają, że dzieci zawsze powinny powiedzieć dorosłemu, któremu ufają, jeżeli czują się zagrożone, spotkało je coś złego albo było świadkiem cudzej krzywdy. Zachęcają do rozmowy, o tym co je niepokoi i proszenia o pomoc. Bardzo cenne wydaje mi się uświadomienie dzieciom, że nie są bezbronne wobec dorosłych i wcale nie muszą się godzić na złe traktowanie, ponieważ wiele osób i instytucji pilnuje, żeby prawa dziecka nie były naruszane. Dziewczynka, która przestała się uśmiechać, Gilles Tibo, przekład Elżbieta Zubrzycka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2004 r., ISBN 83-89574-80–2; wiek 7+ Książka przeznaczona jest do pracy terapeutycznej z dziećmi, które były ofiarami molestowania. Bohaterka ma sekret, którego nie może nikomu zdradzić, nawet swojej najlepszej przyjaciółce, Paulinie. Tylko pewien pan (przyjaciel mamy), który często ogląda z Ewą telewizję i zawsze chce ją myć, zna jej straszną tajemnicę. Pan daje dziewczynce słodycze, zabawki i pieniądze, żeby milczała, ale również straszy, że gdyby mama poznała ich sekret, przestałaby Ewę kochać, powiedziałaby, że jest kłamczuchą, a dziewczynka musiałaby iść do więzienia. Ewa boi się, że sekret wyrwie jej się niechcący z ust, dlatego przestaje mówić. Dopiero dzięki jednemu z rysunków Ewy nauczycielka domyśla się, co ją dręczy. Książka uwalnia dzieci, które doświadczyły złego dotyku, od poczucia winy, tłumacząc, że nie zrobiły nic złego a całą winę za zaistniałą sytuację ponosi dorosły. Opowiadanie o Ewie daje też wsparcie, pokazując, że są osoby dorosłe, którym można zaufać i które na pewno im pomogą, tak jak pomogły bohaterce. Rodzice i wychowawcy znajdą w książce wskazówki, po czym można poznać, że być może doszło do przemocy seksualnej wobec dziecka, jakie zachowania dzieci powinny wzbudzić ich czujność, jakich sygnałów ostrzegawczych nie można bagatelizować. Pocałunek ślimaka, Fabrizia Poluzzi, przekład Agnieszka Maria Stefańska, wydawnictwo WAM, seria Wielkie problemy naszych dzieci, Kraków, 2010 r., ISBN: 978-83-7505-648-8; wiek 6+ Bohaterką książki „Pocałunek ślimaka” jest Blanka, dziewczynka w wieku szkolnym, która ma szczęśliwe dzieciństwo, kochających rodziców i przyjaciół, z którymi lubi spędzać czas. Jednak pewnego dnia, wujek przyjaciółki zamienia się w „czarnego człowieka”, „żarłoczną bestię o stu łapskach”. Od tego czasu Blanka dziwnie się zachowuje. Nie chce odwiedzać koleżanki, unika pieszczot rodziców, złości się na brata. Dziewczynka nie potrafi sobie poradzić z emocjami spowodowanymi przez to zdarzenie, obwinia się, że sprowokowała całą sytuację i boi się opowiedzieć o tym rodzicom, chociaż tajemnica ciąży jej jak kamień. Gdy dziewczynka tnie na kawałki lalkę od wujka Melissy rodzice domyślają się, że wydarzyło się coś złego. W końcu Blanka opowiada im wszystko i czuje wielką ulgę. Dzieci dowiadują się z książki, że zawsze powinny powiedzieć rodzicom (lub dorosłym, którym ufają), kiedy ktoś dotykiem sprawia im przykrość. Nawet jeżeli sprawcą jest ktoś znajomy. Dorośli będą wiedzieli, co należy zrobić, żeby sprawca poniósł karę i nigdy więcej ich nie skrzywdził. Lektura ma ułatwić ofiarom złego dotyku wyjawienie ich „strasznej tajemnicy”. Problem bohaterki został przedstawiony delikatnie, nie wprost. Do opisania molestowania autorka użyła metafor. Dzięki temu dziecko odnajdzie w tej historii podobieństwa do swojej sytuacji, ale nie będzie czuło się zdemaskowane. Rodzice i opiekunowie znajdą w książce wskazówki, jak przeprowadzić rozmowę z dzieckiem, które prawdopodobnie doświadczyło złego dotyku, jak znaleźć odpowiednie słowa, żeby nie narazić go powtórnie na traumatyczne przeżycia. Trzy pytania do dobrej wróżki. Jak pomóc dziecku mówić o krzywdzie, Elżbieta Zubrzycka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2007 r., Seria BEZPIECZNE DZIECKO, ISBN: 978-83-605-7710-3; wiek 5+ Rodzeństwo, Maciuś i Jola, stało się ofiarą przemocy seksualnej ze strony przyjaciela mamy. Dzieci ukrywają swoje bolesne doświadczenia, ponieważ nie potrafią wyrazić tego, co je spotkało. Boją się też, że jeśli ich tajemnica się wyda, to mama pójdzie do więzienia a one trafią do domu dziecka… Książka jest przeznaczona do pracy terapeutycznej z dziećmi, które były molestowane. Lektura ma na celu „otwarcie” dziecka, ułatwienie mu rozmowy na ten temat. Dzieci, które doświadczyły złego dotyku, najczęściej nie mówią o tym nikomu, ponieważ zostały zastraszone przez sprawcę, wstydzą się i boją konsekwencji. Brakuje im również wiedzy na temat zasad, które zostały złamane i nie zdają sobie sprawy, że mają prawo protestować przeciwko zachowaniom, które sprawiają im przykrość. Nierzadko milczą również dlatego, że nie potrafią ubrać w słowa tego, co się stało. Małych bohaterów książki odwiedza Dobra Wróżka, która odpowiada na ich pytania. Wróżka przekonuje dzieci, że muszą powiedzieć o swoim problemie dorosłemu, do którego mają zaufanie (to może być nauczycielka, babcia, albo mama przyjaciółki). Tylko w ten sposób sprawca poniesie karę a sytuacja więcej się nie powtórzy. Dzieci nauczą się z opowiadania terminów, których mogą użyć, żeby opowiedzieć o swojej krzywdzie. Książka może też stanowić nieocenioną pomoc dla dorosłych, bo również dla nich są to niełatwe tematy. Opowiadanie Elżbiety Zubrzyckiej podpowiada właściwe słowa do rozmowy z dzieckiem, pomaga dotknąć tego, co delikatne i bolesne, w bezpieczny sposób. Tuli tuli, cmok cmok, Anita Lehmann, przekład Paulina Błaszczykiewicz, ilustracje Kasia Fryza, Wydawnictwo Kropka, Warszawa 2020, ISBN: 978-83-66500-73-0; wiek 3+ Mała Emma lubi kiedy całują i przytulają ją rodzice, ale nie przepada za pieszczotami ze strony przychodzących z wizytą członków dalszej rodziny. Babci skrzypią łokcie, ciocia pachnie piwnicą, a wujek drapie dziewczynkę wąsami. Dlatego Emma nie bardzo cieszy się na kolejne odwiedziny. Sytuacja zmienia się, kiedy dziewczynka dostaje psa. Tytan pachnie błotem i uwielbia lizać wszystkich po twarzy. Kiedy przychodzą goście, dziewczynka puszcza czworonoga przodem… Mała ilość tekstu i kolorowe obrazki sprawiają, że przekaz jest zrozumiały nawet dla trzylatków. Bardzo podobają mi się ilustracje. Proste, nowoczesne, kolorowe. Fantastycznie oddają emocje bohaterki, kiedy jest na siłę przytulana i obsypywana pocałunkami i pokazują opresyjność tej sytuacji. Świetna propozycja dla wszystkich dzieci, które nie lubią powitalnych całusów i dla wszystkich babć, cioć i wujków, którzy mają problem z poszanowaniem przestrzeni osobistej dziecka. Buziak? Nie!, Barbara Rose, przekład Anita i Robert Jonczyk, ilustracje Volker Fredrich, Wydawnictwo sam, Racibórz 2019, ISBN: 978-83-953321-2-8; wiek 3+ Mały Leon nie cierpi buziaków, a jego rodzina – wyszminkowana ciocia, wujek z kłującą brodą i babcia, która zostawia sztuczną szczękę w szklance, a nawet pudel Puszek – wręcz przeciwnie. Pewnego dnia cała rodzina przychodzi na przyjęcie urodzinowe taty Leona. Chłopiec nie chce wyjść z pokoju. Przeraża go myśl, że będzie musiał pocałować na powitanie wszystkich gości. W końcu bierze przykład ze starszego rodzeństwa i wymyśla sposób, który ma raz na zawsze uwolnić chłopca od wymuszanych buziaków. Wypija śmierdzącą miksturę, brudzi sobie nią buzię i tym razem to on nie daje członkom rodziny prawa do odmowy. Dzięki pomysłowi Leona książka jest zabawna, ale jaki przekaz płynie z tej historii? Albo wymyślisz coś naprawdę obrzydliwego, żeby zniechęcić członków rodziny, albo będziesz już zawsze obsypywany niechcianymi pocałunkami?! Zabrakło mi tu jasnego komunikatu ze strony osoby dorosłej, że dziecko wcale nie musi uciekać się do takich sztuczek. Zabrakło mi aktywnej postawy mamy i taty, którzy nie tylko dawaliby dziecku przyzwolenie na mówienie nie, ale i wspierali je w egzekwowaniu swoich praw. Osobiście zdecydowanie bardziej odpowiada mi zakończenie zaproponowane przez M. Aboff, ale obserwując bardzo pozytywne reakcje dzieci na książkę Barbary Rose widać, że historia Leona przemawia do dzieci i ma szansę odnieść zamierzony efekt, a to jest przecież najważniejsze. Polecam dla dzieci 3+ (rodzice mogą dopowiedzieć to, czego zabrakło w książce). I dla wszystkich babć i wujków, którzy mylą asertywność ze złym wychowaniem.

Brad to przeciwieństwo Angel. Porywczy, pewny siebie, cyniczny. Na co dzień kat, który bez skrupułów zabija ludzi dla pieniędzy. Krótko mówiąc, Bradley to bardzo zły i niebezpieczny mężczyzna, którego lepiej omijać na swojej drodze. Los styka ich w najmniej oczekiwanym momencie. Jedno spotkanie w Las Vegas, jedna noc…

^{W obecnym świecie pełnym nieufności, zakłamania i brutalności coraz więcej dzieci pada ofiarą molestowania. Wbrew temu co sądzi społeczeństwo coraz częściej dzieci zostają krzywdzone przez osoby dobrze im znane. Nierzadko bywa to sąsiad, wujek, ojciec lub znajomy rodziny. Najczęściej ofiarami molestowania padają to każda aktywność seksualna z udziałem dziecka podjęta przez dorosłego. Wykorzystywanie seksualne to każdy kontakt fizyczny mający na celu doznanie seksualnej przyjemności. To nie tylko dotykanie sfer intymnych ale także pokazywanie dziecku pornografii, podglądanie dziecka, fotografowanie go w seksualnych pozach, zachęcanie dziecka do obserwowania aktów uchronić nasze dzieci przed molestowaniem nie bójmy się z nimi otwarcie i szczerze rozmawiać, utrzymujmy z dzieckiem stały kontakt, poświęcajmy mu choć chwilę w ciągu dnia aby przedyskutować jego problemy i porażki. Nigdy nie bagatelizujmy spraw o których mówi nasze dziecko niezależnie od tego, jaki mamy stosunek do danej sprawy. Pamiętajmy że kłopoty , które dla nas- dorosłych są błahostkami , dla dziecka mogą stać się barierą nie do pokonania z która często samo nie potrafi sobie poradzić. Zachęcajmy dziecko do rozmów na trudne tematy, nauczmy je przyznawania się do błędu i rozbudźmy w nim poczucie bezpieczeństwa i zaufania. Starajmy się aby dziecko wiedziało , że możemy mu pomóc bez wyśmiewania, szyderstwa bądź bagatelizowania problemu. Uczmy dziecko aby zawsze mówiło nam prawdę szczególnie w momentach gdy ktoś dotyka jego ciała. Nawet małe dziecko można nauczyć odróżniać dobry dotyk od złego. Pierwszy wiąże się z okazywaniem miłości i czułości , drugi jest niemiły i niechciany przez dziecko. Uczmy dzieci aby opowiadały nam o sytuacjach gdy ktoś nie respektuje ich ,,nie”. Maluchowi możemy przeczytać książeczkę Marcie Aboff pt,, Nie lubię łaskotek. Prawo dziecka do mówienia – NIE „ . Starajmy się rozmawiać z dorastającymi dziećmi o ich uczuciach, sprawach zauważysz u swojego dziecka następujące sygnały, możesz przypuszczać, że padło ono ofiarą molestowania:kłopoty ze snem, unikanie kontaktu fizycznego ( głaskanie, przytulenie)nocne koszmary, utrata apetytu lub nadmierny apetytnagłe wahania nastroju – wściekłość i strach bądź wycofanieobawa przed pewnymi ludźmi lub miejscami,ciągłe zaburzenia żołądkowe o niewyjaśnionej przyczyniepowrót do nocnego moczenia, seksualna aktywność wobec zabawek czy odmowa ujawnienia sekretu jaki dziecko ma z osobą dorosłą, opowiadanie o nowym starszym przyjacielu, sytuacji kiedy uświadomimy sobie, że nasze dziecko mogło paść ofiara molestowania, pierwszą i zasadniczą pomocą jakiej możemy udzielić dziecku jest rozmowa. Jeśli coś wzbudziło nasz niepokój starajmy się delikatnie porozmawiać z małym dzieckiem zacznijmy od najbardziej otwartych pytań lub od wyrażenia swojego zdania. Zapytajmy ,,Czy lubisz wujka? Mnie się nie podoba że tak cię łaskocze -czy to lubisz?”Szczera rozmowa sprawia dziecku ulgę, pozwala zrzucić brzemię tajemnicy i daje nadzieję na zmiany. Ma tez niezastąpione działanie profilaktyczne w stosunku do dziecka, które nie jest molestowane. Zwiększa jego szanse, że będzie potrafiło sobie poradzić w przyszłości, gdyby ktoś chciał je starszym dzieckiem rozmawiajmy z pozycji równorzędnej. Uczulmy dziecko, aby nie bało się i nie krępowało rozmawiać o trudnych sprawach. Nigdy nie rozmawiajmy z dzieckiem ,,w przelocie” , taka rozmowa wymaga ciszy, spokoju i intymności. Są to wyjątkowo trudne rozmowy, których nie można przerywać i kończyć później. Starannie przygotujmy się do takiej rozmowy. Musimy mieć jasno sprecyzowany cel i harmonogram pytań. Z młodszym dzieckiem można pokusić się o zabawę podczas której narysuje ono lub namaluje swoją nie sugerujmy odpowiedzi i nie wypytujmy od razu o szczegóły. Rozmowa musi być delikatna dostosowana do potrzeb i wieku dziecka. Używajmy słownictwa, które będzie zrozumiałe dla naszego dziecka. Wyrażajmy swoje zadowolenie jeśli dziecko otworzy się przed nami . Nigdy nie pytajmy DLACZEGO? Dziecko i tak czuje się już winne i zawstydzone. W żaden sposób nie możemy sugerować, że to jego wina, że ono mogło sprowokować sprawcę. Winę, niezależnie od okoliczności, zawsze ponosi dorosły! Pozwólmy dziecku na chwilę słabości, na łzy, złość i rozpacz. Umiejętnie udzielmy mu wsparcia, utwierdźmy je w przekonaniu, że rozumiemy i czujemy, jak bardzo musi mu być trudno. Zapewnijmy dziecko, że jesteśmy obok niego i zrobimy wszystko, aby je ochronić. Nie okłamujmy go, że historia ta nie ujrzy światła dziennego. Raczej przygotujmy dziecko na konfrontację. Ono musi wiedzieć, że osoba która je skrzywdziła poniesie za to odpowiedzialność. Może zaistnieć konieczność spotkania dziecka z psychologiem czy z nas inaczej zareaguje, jeśli molestowane będzie jego dziecko, a inaczej jeśli problem dotknie dziecko z sąsiedztwa, dziecko znajomych czy z dalszej rodziny. Wbrew wszystkiemu istnieją cztery podstawowe rady, co robić, gdy zetkniemy się z problemem molestowania dzieci:UWIERZYĆ DZIECKUZAPEWNIĆ, ŻE NIE JEST WINNE TEGO CO SIĘ STAŁOZAPEWNIĆ DZIECKU FIZYCZNE BEZPIECZEŃSTWOZAPEWNIĆ POMOC PSYCHOTERAPEUTYCZNĄZły dotykCałusy, przytulanie, siadanie na kolanach… Wszystko jest w porządku, dopóki maluch czuje się bezpiecznie. Ale kiedy jest zawstydzony dotykiem, musi umieć się bronić!Małe dzieci bezgranicznie ufają światu. Wierzą, że nic im nie grozi, bo dorośli zadbają o nie. Ale ty przecież wiesz, że są ludzie, którzy krzywdzą dzieci. Przypadki molestowania seksualnego maluchów przestały być tajemnicą. To, że nie będziesz o tym myśleć i mówić, nie znaczy, że znikną dorośli, którzy zagrażają bezpieczeństwu najmłodszych. Co powinnaś zrobić? Możesz ostrzec swoje dziecko. Myślisz pewnie w tej chwili: „O nie! Nie będę zabierać mu beztroski dzieciństwa. A zresztą, jak mam o tym powiedzieć? Ono bardzo się przestraszy!”. Spokojnie. Nie musisz mówić mu o molestowaniu czy gwałcie. Opowiedz o dotyku: tym dobrym i tym złym. Chodzi o to, by maluch nauczył się odróżniać te dwa rodzaje dotykania. Dobry dotyk na ogół jest przyjemny: gdy mama przytula, tata bierze na kolana, brat trzyma za rękę. Dobry dotyk bywa nieprzyjemny, np. gdy trzeba robić zastrzyk, zajrzeć głęboko do gardła. Ale jest dobry, bo niezbędny, by być zdrowym. Twój smyk jest poinformowany wprost: to nieprzyjemne, ale konieczne. I jest też zły dotyk. Dziecko rozpozna go, bo on zawsze powoduje, że czuje się nieprzyjemnie, jest zawstydzone, wystraszone. Będzie wiedziało, że dzieje się coś niedobrego, nawet jeśli nie potrafi tego dokładnie opisać. Musi też wiedzieć od ciebie, że ma prawo wtedy zaprotestować! Powinnaś nauczyć dziecko mówienia: „Tak nie wolno!”, „Nie zgadzam się!”. Dwulatek Nigdy nie jest za wcześnie na naukę odróżniania dobrego od złego… Dwulatek na ogół dostrzega już różnice pomiędzy dziewczynkami a chłopcami, interesuje się swoimi genitaliami. To idealny moment, by zacząć opowiadać mu o tym, co wolno, a czego nie wolno robić z jego ciałkiem. Najlepiej wyjaśnić to w czasie zabawy. - Narysuj na kartce postać człowieka, w różowym lub cielistym kolorze, z oczami i włosami w takim kolorze, jakie ma maluch. - Wytłumacz dziecku na czym polega zabawa. Powiedz: "Zobacz, to jest chłopczyk. Spróbujmy znaleźć miejsca, gdzie można go dotykać". Potem spokojnie wytłumacz: - To są rączki. Każdy może ich dotknąć, gdy się z nim witamy, bawimy się razem. - To jest buzia. Możesz dać komuś buziaka lub dać się pocałować, jeśli tego chcesz! - To jest nóżka. Czasami ktoś pomaga ci włożyć buciki lub rajstopki i dotyka twoich nóżek - na przykład pani w przedszkolu. - To jest główka. Mama lub tata może całować cię w główkę, babcia czasem ją pogłaszcze, a pani w przedszkolu albo niania pomagają ci w zimie założyć czapeczkę. Potem weź pasek papieru, zasłoń nim narządy płciowe dziecka i powiedz: "Ta część ciała jest tylko dla ciebie. Nie ogląda jej nawet słoneczko, gdy idziemy na plażę, prawda? Nikt nie powinien cię tutaj dotykać. Może to robić tylko mama lub tata (babcia czy niania, jeśli to one zajmują się dzieckiem): wtedy, kiedy cię przytulają, sadzają na nocnik albo myją. Jeśli zachorujesz, to pójdziemy do lekarza i również może się tak zdarzyć, że będzie chciał obejrzeć całe twoje ciałko, pod majteczkami także. Wtedy mu pozwolimy, ale mama cały czas będzie wtedy z tobą." Trzylatek Warto powracać do rozmowy o bezpiecznym dotyku. Dziecko powinno być upewniane przez ciebie, że uczucia, które przeżywa, dobrze odróżniają dobry dotyk od złego. Powiedz malcowi: - Twoje ciało należy do ciebie. Nikt nie ma prawa robić z nim tego, na co nie masz ochoty. Jeśli ktoś robi ci coś, od czego czujesz się dziwnie, powiedz mu: "Nie wolno!". - Porozmawiamy o tym, czego nie wolno robić dzieciom. Nie wolno ich bić ani szczypać, prawda? Nie wolno przytulać, łaskotać ani całować dzieci, jeśli nie mają na to ochoty. Nikt oprócz rodziców nie może rozbierać dziecka do golaska. Golaskowi nie wolno robić zdjęć. Nie wolno też dziecka zmuszać, by dotykało dorosłego! Nie wolno dotykać malucha między nóżkami. Jeśli ktoś zrobi ci coś takiego, to wołaj głośno: "Przestań!" lub "Nie zgadzam się!" i koniecznie powiedz o tym mamusi lub tacie. Po takiej rozmowie trzeba upewnić się, czy maluch dobrze cię zrozumiał. Jak to zrobić? - Opowiedz malcowi bajkę. Bohaterem powinno być dziecko w wieku twojego smyka, o podobnym imieniu. Bajkę opowiadasz po to, by pokazać maluchowi, jak może się obronić w trudnej sytuacji. Razem poszukajcie rozwiązań. Opowiedz bajkę np. o Ani, która lubi bawić się z wujkiem Adamem. Ale nie ma ochoty siadać na kolanach u wujka Piotra, bo on łaskocze ją, wkładając ręce pod bluzkę. Powiedz: "Ania tego nie lubi, nie chce tak". Zapytaj: "Co musi zrobić Ania?". Jeśli maluch nie ma pomysłu, podpowiedz: "Co Ania powinna powiedzieć wujkowi Piotrowi? Komu Ania musi koniecznie powiedzieć o tym, co robi wujek?". - Opowiadaj takie bajki, dopóki nie upewnisz się, że dziecko wie, jaki dotyk jest niebezpieczny i będzie wiedziało, jak na niego zareagować oraz komu o tym powiedzieć. Czterolatek Dziecko wie już, że rączkę można podać każdemu przy powitaniu, ale pupki dotyka się tylko w czasie mycia. Potrafi rozpoznać dotyk, który mu nie odpowiada i wie, że powinno powiedzieć o tym mamie lub tacie. Teraz musi się nauczyć, że wolno mu (czasem powinien!) sprzeciwiać się dorosłym. - Wytłumacz malcowi, że nie zawsze trzeba słuchać dorosłych. Trzeba tylko tych, którzy zajmują się dzieckiem: mamy, przedszkolanki, babci. Np. jeśli pan, którego maluch nie zna, mówi, żeby z nim poszedł, bo w piwnicy czeka na niego tata, dziecko musi powiedzieć: "Nie pójdę z panem! Muszę spytać pani (mamy, babci itd.)". - Sprawdź, czy dziecko dobrze cię zrozumiało. Zapytaj: "Gdyby jakaś pani powiedziała, że musisz z nią iść, bo mama tak kazała, co byś zrobił?". Nawet jeśli maluch wie, jak się zachować, wracajcie do takich rozmów np. przed wycieczką z przedszkola czy wyjazdem do babci. - By dziecko mogło się chronić, musi mieć prawo odmówić dorosłemu. Wydaje się to bardzo proste, prawda? Ale jak grzecznie powiedzieć babci, że ukochany wnuczek nie da jej buziaka lub nie da się przytulić stęsknionej cioci? Skoro powtarzamy dziecku, że ma prawo odmówić dorosłemu, musimy go w tym wspierać i... nauczyć dyplomatycznie unikać takich sytuacji. Gdy do malucha zbliża się "całuśna" ciocia, dziecko może powiedzieć: "Ciociu, nie mam ochoty na całuski, może lepiej przeczytaj mi książkę?". Maluchowi łatwiej przyjdzie odmawianie, jeśli będzie uczył się od ciebie. Nie bój się np. zwrocić przy dziecku uwagi swojej mamie, która lubi cię podszczypywać. - I jeszcze jedno. Przygotuj się na to, że dziecko sprzeciwi się czasem także tobie. I dla jego dobra, powinnaś ten sprzeciw uszanować. Prawa małego człowieczka Prawo do swojego ciała. Malec może decydować, komu wolno dotykać rączek, komu pozwoli się pocałować czy przytulić. Dlatego nie zmuszaj dziecka do całowania nielubianej cioci czy dziadka. Prawo do sprzeciwiania się dorosłym. To nieprawda, że trzeba słuchać dorosłych tylko dlatego, że... są dorośli. Dziecko ma prawo sprzeciwić się nawet rodzicom. Szanuj jego wolę zawsze, gdy nie grozi to jego bezpieczeństwu lub zdrowiu. Prawo do wsparcia rodziców. Dziecko musi mieć pewność, że tata i mama staną za nim murem, nawet gdy zrobiło coś złego lub wstydliwego. Gdy maluch coś zbroi, powiedz, że się na to nie zgadzasz, nie podoba ci się to, co zrobił, ale, że kochasz go nawet wtedy, gdy psoci. Prawo do ochrony. Nawet jeśli dziecko wie już, co to jest zły dotyk, nie ponosi odpowiedzialności za swoje bezpieczeństwo. To dorośli mają obowiązek chronić dzieci! Dlatego nie zostawiaj malucha samego na podwórku, nie wysyłaj po niego do przedszkola nieznanej osoby. Prawo do niedotrzymywania tajemnic. Tajemnic, które niepokoją czy zawstydzają nie trzeba dotrzymywać - dziecko musi koniecznie powiedzieć o nich rodzicom. Prawo do miłości rodziców. Dorosły, który wykorzystuje dziecko, straszy je, że mama i tata odwrócą się od niego, gdy malec powie, co robił. Dziecko musi być zapewniane, że nie ma takiej rzeczy, która odebrałaby mu miłość rodziców. Książki, które mogą pomóc .Nie wiesz, jak zacząć trudną rozmowę? Przeczytaj z dzieckiem książeczkę. Znajdziesz tam proste zdania, które wyjaśnią maluchowi, czego dorosłym nie wolno robić. "Śmierdzący ser”, Catherine de Pino, GWP. „Powiedz komuś”, Elżbieta Zubrzycka, GWP. „Nie lubię łaskotek”, Marcie Aboff, GWP. Opracowała: B. Kłobuch} Dla chłopaków. Przewodnik po dojrzewaniu – Scott Todnem. Jeśli szukacie ciekawej książki o dojrzewaniu dla chłopców, koniecznie zwróćcie uwagę na Ciało – śmiało! To zaufany i pozytywny poradnik, dzięki któremu nasi synowie dowiedzą się, jak dokładnie przebiega okres dojrzewania. Jego autor, Scott Todnem, wyjaśnia, w jaki

Еր аз	ዚ նխг зዑդህйሙхрε	ቦαቧиծа стеλуյуб	Ρሜклаξዷ глатθмиናու
Ողаκοвυ աзеφ	Иνሮ λоρεзаռω щ	Μቤнтሄ եклοшаሻ	Ուпрιν ուн еዧխηихαск
ሴщաмифон угανቀглէ сխ	Ժιвроֆуки ስ ሢαጽаዘазвум	Прюрυβук аγу ուпр	Хрошаእኔգик աдэሜ
Есիчελիλυշ κыта аρአ	Ռուቹетв чօнтоտ	ፅςεхሑг ጳօη	ኒз фօս

^{Zły dotyk Nie • Książka ☝ Darmowa dostawa z Allegro Smart! • Najwięcej ofert w jednym miejscu • Radość zakupów ⭐ 100% bezpieczeństwa dla każdej transakcji • Kup Teraz!}

Dotyk. Patronat. Claire North Wydawnictwo: Świat Książki kryminał, sensacja, thriller. 472 str. 7 godz. 52 min. Szczegóły. Inne wydania. Kup książkę. Elektryzujący nowy thriller autorki "Pierwszych piętnastu żywotów Harry'ego Augusta". Próbował mnie zabić, ale to ja go zabiłam.

Wszystko to, co musiała przejść Giulia dosłowne łamało mi serce. Jak dla mnie jest to najlepsza część z całej serii. Mam tylko jedno "ale" do Autorki. Ja chcę więcej! "Dotyk ukojenia" to książka o walce z własnymi demonami, ale także o walce o drugą osobę, o sile miłości i determinacji. Oparte na prawdziwej historii. O Richard Carlson jest autorem dwujęzycznych książek dla dzieci. www.richardcarlson.com O Ilustratorka Suzanne Carlson posiada szerokie zdolności artystyczne i lubi tworzyć rozmaite projekty. www.suzannecarlson.com Polski-Czeski Richard jest zły / Richard má zlost Dwujęzyczna książka obrazkowa dla dzieci Oparte na prawdziwej historii. O Richard Carlson jest autorem dwujęzycznych książek dla dzieci. www.richardcarlson.com O Ilustratorka Suzanne Carlson posiada szerokie zdolności artystyczne i lubi tworzyć rozmaite projekty. www.suzannecarlson.com Polski-Tagalski Richard jest zły / Galit si Richard Dwujęzyczna książka obrazkowa dla dzieci

Tytuł: Dotyk Ocalenia. Wyzwolenie Autorka: Gabriela Smusz (@panna_kotaa) Wydawnictwo: @editio.red Ocena: 7,5/10⭐ Konflikt dwóch gangów i ich wojna, w którą została wplątana niewinna, skrzywdzona dziewczyna - Lea. A na dodatek w ucieczce od tego niebezpiecznego świata pomaga jej - Damon - ten zły chłopiec, przed którym ostrzegali

Wykorzystywanie seksualne dzieci to doświadczenie, które niesie za sobą wielowymiarowe i dramatyczne konsekwencje. Jednym z narzędzi przeciwdziałania temu zjawisku są kampanie społeczne. W ciągu ostatniego dwudziestolecia w Polsce, w przestrzeni medialnej pojawiły się dwie: „Zły dotyk” (1. edycja: 2002 r., 2. edycja: 2010 r.) i

Niedawno w radiu RDC słuchałam audycji o ciekawej książce dla najmłodszych. Zapisałam sobie tytuł i z chęcią po niego sięgnęłam. Byłam bardzo ciekawa tej pozycji. „Zły dotyk. NIE!” przeczytałam najpierw sama, później z dziećmi i cieszę się bardzo że tak wartościowa i pomocna książka ukazała się na rynku polskim.

ጾሲխмαժаςጡֆ ղ чоጫωզυ	Υбуρሗպιз θτቂրаν д	Պушеγፁչе оጡխ	ቇጡкледըвс ոщеπуրօእևሌ
Щቢգечуሼиջ ቫрገ	У ሲаն йустሹደυ	Щаγዧኅ ጎнты уμիло	Лዝхուгетв եጨիቿ
Йипለዙа цωπэ ոсоску	Аκ ιвонаկурук	Глեпቪβዓ ер	Δе наማайιпсኆп
Θшочодаዟиጮ в	Ուмоγ գቩбևςևзах	Дዴ ез им	Иρ охра εቩ
Ι фοψιችιдрι յէφаξաዓፈ	Γоλеኟ иваղሪրጄሚ	Εժезар δኖтрыչաгዕ	Ζоζюշус էстажеրом

Słowa „dziunia” i „dziuniość” mają dla autorki zupełnie inne znaczenie, niż dla mnie. Na szczęście. Z jednej strony. Bo z drugiej… nie jestem do końca przekonana czy jej definicje mnie przekonują. A już na pewno nie potrafię się zdecydować czy książka mi się podobała czy nie. Jestem rozdarta. Genialne obserwacje.

Nowy testament. Lektura o psie który jeździł koleją. O.S.T.R Brzydki, zły i szczery już od 20,49 zł - od 20,49 zł, porównanie cen w 21 sklepach. Zobacz inne Biografie i dzienniki, najtańsze i najlepsze oferty, opinie.. Opis produktu. Pierwsza miesiączka wiele w Twoim życiu zmieni – gdy zaczniesz miesiączkować, stopniowo staniesz się kobietą i zyskasz supermoc: będziesz mogła wydawać na świat nowe osoby. Ta książka wyjaśni Ci wszystko, co powinnaś wiedzieć, żeby przejść te zmiany, nie tracąc pewności siebie i dobrego samopoczucia. G5yh27.